Ogólne zasady gry w rugby
(dla mniej wtajemniczonych kibiców)
Zawodnicy
Drużyna składa się z 15 graczy. Podzielona jest na dwie formacje: młyna i ataku. Każda z nich ma określone zadania wynikające z zasad gry. Zawodnicy noszą numery na koszulkach w zależności od pozycji, na których występują. Młynarze oznaczeni są od 1 do 8, a gracze ataku od 9 do 15.
Numery 1, 2, 3 to pierwsza linia młyna.
Numer 1- lewy filar, zawodnik wysoki (około 180 cm), przekraczający 100 kg ciężaru ciała. Numer 2 to młynarz, najniższy (najczęściej) zawodnik pierwszej linii. Ma bardzo ważne zadanie w młynach zwartych. Po wrzucie piłki w korytarz (środek) młyna zagrzebuje ją, czyli przesuwa nogą w kierunku swoich kolegów. Młynarz również najczęściej wrzuca piłkę do autu (chociaż przepisy tego nie nakazują).
Zawodnik z 3 to prawy filar, na którym spoczywa duża odpowiedzialność za wygrany młyn. Numery 4 i 5 mają tzw. wspieracze młyna lub popularnie druga linia. Są to zawodnicy wysocy (najczęściej najwyżsi w drużynie) dochodzący do dwóch metrów, mający za zadanie pchanie młyna zwartego (czyli kolegów z pierwszej linii), walkę w powietrzu o piłkę w aucie i w polu (po kopnięciach z 22 metrów i środka).
Trzecia linia młyna to gracze o dużej wytrzymałości, spełniający zadania obronne i ofensywne wymagające dużej pracy biegowej podczas gry. Numer 6 to lewy rwacz lub inaczej lewoskrzydłowy młyna, numer 7 to prawy rwacz lub prawoskrzydłowy młyna, a numer 8 to wiązacz.
Numerem 9 rozpoczynają się zawodnicy ataku, od łącznika młyna począwszy. Dziewiątka wrzuca piłkę do młyna zwartego i jest tym, który podaje ją do ataku po młynie i przegrupowaniach. Zawodnik z numerem 10 to łącznik ataku, który bardzo często posługuje się nogą przenosząc piłkę na połowę przeciwnika. Także od niego rozpoczyna się większość akcji ofensywnych ataku. Numery 11 i 14 to skrzydłowi ataku, powinni być najszybszymi zawodnikami na boisku i zdobywać najwięcej przyłożeń. Z numerami 12 i 13 na plecach grają środkowi ataku, a z 15 obrońca.
Bramkarza nie ma.
Czas gry
W rugby gra się 2 x 40 minut z pięciominutową przerwą, podczas której nie wolno zawodnikom opuszczać boiska. Zawody rozgrywa się na placu o wymiarach 100m x 69m (max).
Zdobywanie punktów
Największą radość kibicom sprawia widok zawodnika wbiegającego na pole punktowe i kładącego piłkę. Jest to podstawowy i najbardziej widowiskowy sposób zdobywania punktów. Za przyłożenie piłki na polu punktowym drużyna uzyskuje 5 punktów. Po każdym przyłożeniu przysługuje tzw. Podwyższenie, czyli kop na bramkę z linii prostopadłej do miejsca położenia, a w dowolnej odległości od słupów. Jeżeli piłka przeleci nad poprzeczką, między słupkami uzyskuje się dodatkowe dwa punkty. Po udanej akcji (przyłożeniu) oraz przy dobrym i skutecznym kopaczu można zdobyć siedem punktów. W wypadku niecelnego podwyższenia 5 punktów za przyłożenia oczywiście pozostaje.
Nie jest to jedyny sposób uzyskiwania punktów. Kolejny to rzut karny, który może być podyktowany w dowolnym punkcie boiska. Jeżeli drużyna zdecyduje się strzelać na bramkę jej kapitan zgłasza sędziemu próbę zdobycia punktów. Wówczas sędziowie boczni biegną za bramkę i stają za słupkami, żeby ocenić czy kop był prawidłowy. Jeżeli podniosą chorągiewki do góry drużyna uzyskuje trzy punkty. Mogą to uczynić gdy piłka przeleci w dowolnej wysokości nad bramką, ale między słupkami. Punkty można zdobyć także z tzw. "drop-gola", czyli kopu piłki z kozła na bramkę w czasie gry. Zawodnik opuszcza piłkę na ziemię i w momencie jej kontaktu z podłożem kopie ją, jeżeli przeleci ona w dowolnej wysokości nad poprzeczką i między słupkami bramki uzyskuje się kolejne trzy punkty.
Jest jeszcze jeden, ostatni, dość rzadki sposób tzw. techniczne położenie popularnie zwane "karną piątką". Jeżeli sędzia uzna, że zawodnik zdobyłby przyłożenie gdyby nie faul popełniony na nim, przyznaje pięć punktów oraz podwyższenie na wprost bramki. W rugby nie ma punktów samobójczych. Może się zdarzyć, że zawodnik przyłoży piłkę na własnym polu punktowym, jeżeli jednak sam wcześniej wprowadził ją na pole punktowe lub uczynił to jego kolega z zespołu, sędzia podyktuje młyn z wrzutem dla drużyny przeciwnej pięć metrów od pola punktowego. Jeżeli natomiast uczyni to przeciwnik (wprowadzenie piłki na pole) wznowienie gry nastąpi wykopem z kozła (drop-gola) z linii 22 metrów.
Przepisy
Każdą połowę meczu oraz po każdych punktach grę wznawia się kopem
piłki ze środka boiska, jest to kop z kozła (drop-gola). Drużyna przeciwna musi znajdować się za linią 10 metrów (od środka boiska), a piłka powinna przelecieć za tą linię bez wcześniejszego kontaktu z zawodnikami drużyny kopiącej. Zawodnicy drużyny kopiącej nie mogą przekroczyć linii środka boiska wcześniej zanim uczyni to piłka.
W rugby wolno podawać tylko do tyłu, za każde podanie do przodu lub wypadnięcie piłki z rąk w przód sędzia podyktuje młyn dla drużyny przeciwnej. Sędzia może zastosować prawo korzyści (przy tym i innych błędach) i jeżeli w posiadanie piłki wejdzie zespół, który nie popełnił błędu podania do przodu, może kontynuować grę. Natomiast nogą wolno piłkę kopać w dowolnym kierunku, ale biec do piłki mogą tylko ci zawodnicy z drużyny kopiącej, którzy znajdują się za kopiącym lub ci, których wyprzedził (wyzwolił) zawodnik, kopiący piłkę. Inaczej jest spalony i rzut karny.
Kop piłki w aut jest zagrywką taktyczną. Można w ten sposób przenieść piłkę o kilkadziesiąt metrów od własnego pola punktowego. Jeżeli piłka jest kopnięta zza linii pola obronnego, czyli linii 22 metrów i wyjdzie bezpośrednio w aut, wrzut nastąpi w miejscu opuszczenia boiska przez piłkę. Jeżeli zawodnik kopnie piłkę w aut bezpośrednio spoza tego pola, to aut będzie na wysokości kopu. Jeśli piłka po drodze odbije się od boiska wznowimy grę w miejscu wyjścia piłki na aut. W aucie najczęściej bierze udział ośmiu zawodników, ale można aut wyrzucić sobie samemu. Piłka musi być wyrzucona zza linii bocznej boiska i pokonać w powietrzu linię pięciu metrów. Wrzut musi nastąpić w środek korytarza utworzonego przez obie drużyny stojące od siebie w odległości jednego metra. Jeżeli wrzut jest tendencyjny (piłka wrzucona na jedną ze stron) drużyna przeciwna ma prawo wyboru, albo jest zmiana wrzutu i ona wprowadza piłkę do autu, lub jest młyn zwarty z jej wrzutem podyktowany na piętnastym metrze od linii bocznej.
W rugby nie wolno podstawiać nóg, łapać za głowę, szczypać, gryźć, kopać. To wszystko jest faulem i powinno być surowo karane przez sędziego. Wolno natomiast łapać przeciwnika za nogi, spodenki, koszulkę i przewracać go na ziemię (tzw. szarża), ale tylko wtedy, gdy jest w posiadaniu piłki.
Rugby to sport dla przygotowanych, sprawnych i wytrwałych - dla ambitnych o dużym samozaparciu i odporności. Mówi się, że rugbista to "skończony" atleta, powinien posiadać szybkość sprintera, wytrzymałość długodystansowca, siłę zapaśnika a zręczność judoki.
Bardzo wiele problemów początkującym kibicom sprawia odróżnianie podczas gry spalonego. O jednym przypadku już mówiliśmy (po kopie). Może się zdarzyć, że o piłkę walczy kilku lub kilkunastu zawodników, jeżeli piłka znajduje się w powietrzu taki element (przegrupowanie) nazywa się "maulem" a gdy piłka jest na ziemi "rakiem". Nie wolno atakować piłki od strony przeciwników. Zawodnicy nie biorący udziału w przegrupowaniu (maulu, raku) muszą znajdować się za nogami swoich ostatnich graczy walczących o piłkę, inaczej jest spalony i sędzia odgwiżdże karnego. Zawodnik, który upadnie z piłką na ziemię (np. po szarży) musi natychmiast z nią wstać lub odsunąć ją od siebie i nie może przeszkadzać innym zawodnikom w wejściu w jej posiadanie.
Karnego sędzia pokazuje uniesioną ręką do góry, wyprostowaną w łokciu, stojąc twarzą do drużyny, która nie popełniła przewinienia. Jeżeli sędzia ma rękę ugiętą w łokciu to znaczy, że podyktował rzut wolny, po którym nie wolno zdobyć punktów kopem na bramkę. Taka kara jest zarządzana za mniejsze przewinienia, np. za zbyt wczesne wysunięcie nogi przez młynarza, za podnoszenie w aucie. Wolnego sędzia dyktuje także za tzw. czysty chwyt "mam". Jeżeli zawodnik znajdujący się na własnym polu obronnym 22 metrów złapie piłkę z powietrza kopniętą przez przeciwnika, będąc przynajmniej jedną nogą na ziemi i krzyknie "mam", sędzia przerwie grę. W momencie wykonywania karnego lub wolnego drużyna przeciwna musi znajdować się 10 metrów od miejsca wykonania. Po kopie z rzutu karnego bezpośrednio w aut, piłkę do gry wprowadza drużyna, która wykonywała ten rzut.
W polskiej lidze wolno dokonać siedmiu zmian podczas meczu. Wprowadzono także zmiany czasowe. Jeżeli zawodnik doznał obrażeń i ma krwawiącą ranę, może opuścić boisko na 10 min - w jego miejsce wchodzi rezerwowy - po opatrzeniu kontuzjowany zawodnik wraca na boisko. Przy ponownym (krwawiącym) urazie zmiana musi być definitywna.
W rugby nie ma podziału na kategorie wagowe, są natomiast kategorie wiekowe, od najmłodszych (od 6 lat) poprzez juniorów do seniora. Grać mogą zarówno mężczyźni, jak i kobiety.
